Endodonti, özellikle kök kanalı tedavilerinin gerçekleştirildiği ana bilim dalıdır. Günümüzde kanal tedavisi, canlı dişlerde tek seansta, canlılığını yitirmiş dişlerde ise genellikle iki seansta yapılmaktadır.

Diş Anatomisi Hakkında

Dişin ağızda görünen kısmına kuron, ağızda görünmeyen, kemik içinde kalan kısmına da kök adı verilir. Dişimiz birkaç tabakadan oluşur. Kuron kısmının en dışında yani ağzımızda görülen kısım mine adını alır. Dişimizin diş eti altında kalan ve kemik ile çevrelenen kök kısmının üzerini sement tabakası örter. Diş mine ve sement tabakalarının altında da dentin tabakası vardır. Dentinin özelliği, dişin en büyük tabakasıdır ve mine tabakasının aksine sinir uçlarını barındırır. Bu özelliği ile ağrı mekanizmasında rol oynamaktadır.

Dentin tabakasının altında diş pulpası vardır. Bu kısımda dişin damar ve sinirleri bulunur. Pulpa dişin sürmesi ve gelişmesi sırasında önemli bir rol oynar. Ayrıca diş sürdükten sonra da ağrı mekanizması ile dişimizin karşılaştığı sorunları bize iletir.

Pulpa nasıl iltihaplanır?

Her insanın ağız boşluğunda bakteriler vardır. Bakteriler aldığımız birçok gıdayla birleşerek ağzımızda asitlerin oluşmasını sağlarlar. Bu oluşan asitleri ağzımızdan uzaklaştıramazsak, bu maddeler mineye zarar verirler ve mine tabakasında çürük oluşmasına neden olurlar. Minede oluşan çürükler tedavi edilmezlerse, mine tabakasının altındaki dentin tabakasına geçerler. Dentin tabakası ağrı yoluyla bizi uyarmasına karşın oluşan çürük yine tedavi edilmezse bu kez mikroorganizmalar pulpaya doğru hareketlenirler. Bu sırada pulpa kendini korumak için çeşitli yolları devreye sokar. Bu yollardan biri de ağrı yoluyla bizi uyarmaktır ama yine dişimizi tedavi ettirmezsek bir müddet sonra mikroorganizmalar pulpa içindeki damar ve sinirleri harap ederek iltihabın oluşmasını sağlarlar.

Pulpada iltihabın oluşmasının bir başka yolu da travmalardır. Dişe gelen bir darbe, kök ucundan dişin köküne giren damar ve sinirlerin kopmasına, böylece dişin canlılığını yitirmesine neden olabilirler. Bu durumu herhangi bir yolla mikroorganizmaların eklenmesi pulpanın iltihabına neden olur. Pulpanın enfekte olmasının bir başka yolu da diş çevresinde uzun süreli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın bulunmasıdır.

Bir dişin enfekte olduğu nasıl anlaşılır?

Soğuk ve sıcak gıda tüketim sırasında oluşan diş ağrısı ve hissedilen diş hassasiyeti bir iltihap başlangıcı habercisi olabilir. Bu iltihap belirtilerine dişlerde meydana gelen aşırı renk değişimleri de dahil edilebilir. Bunların dışında çürüğün pulpaya kadar ulaştığı ama tedavi edilmeyen dişlerde enfeksiyon kök ucundan çene kemiğine çıkar ve yüzde küçük, büyük şişlere neden olabilir. Bu durumda enfeksiyonla mücadele, diş hekimin yaptığı işlemlerin yanı sıra antibiyotik kullanımı da uygulanabilir. Genel kanı, yüzde şişlik oluşturan dişin şiş indikten sonra çekilmesi gerektiğidir, ancak bu çok eski bir düşüncedir. Bu noktada enfeksiyonlara neden olan dişler bile kanal tedavisi yapılarak ağızda tutulabilir ve bu diş sağlıklı diş gibi size yıllarca hizmet edebilir.

Kanal tedavisi aşamaları nelerdir?

1. Radyografi alınarak sorunlu dişin belirlenmesi.
2. Diş canlıysa lokal anestezi yapılarak, diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi.
3. Dişin mine ve dentin tabakalarındaki çürüklerin temizlenerek, pulpaya ulaşılacak boşluğun oluşturulması.
4. Elektronik aletler kullanılarak çalışma uzunluğunun saptanması ve radyografiyle teyit edilmesi.
5. Döner alet sistemleri kullanılarak, kök kanalı içindeki enfekte dentin tabakalarının ve mikroorganizmaların yok edilmesi ve uzaklaştırılması.
6. Kök kanallarında döner alet sistemleri kullanılırken, çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmaların yok edilmesi.
7. Kanal tedavisine başlarken diş canlı değil ise, kök kanalı içine konulacak bir kanal antiseptiği ile belirli bir süre beklenmesi ve sonraki buluşmada kök kanlarının doldurulması.

Kök kanalı tedavisinden sonra, dişin çevre dokular ile ilişkisi kesilerek, enfeksiyonun bir daha oluşmaması ve dişin çevre dokularında meydana gelmiş bir hasar varsa onun onarılması amaçlanır.